YENİ REFORM NELERİ GETİRİYOR?

Yeni düzenleme ile mevcut düzenlemede yer alan şartlar biraz daha yumuşatılarak isteğe bağlı sigortalı olma şartlarının kolaylaştırıldığı görülmektedir. Bu şartlar;

Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye'de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından;
· 5510 sayılı Kanuna tâbi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak,
· Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,
· 18 yaşını doldurmuş bulunmak,
· İsteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuruda bulunmak,
Şeklindedir.

Yeni düzenlemede özellikle "en az 1080 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak" şartının yer almadığı görülmektedir. Ayrıca isteğe bağlı sigortalılık süresi kapsamında geçen süreler 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (b) bendi kapsamında değerlendirilecektir. Bu da oldukça önemli bir düzenlemdir.

5510 sayılı Kanunun 4/b hükmü şu şekildedir:
"Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından;
…
b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;
1) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,
3) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları," şeklindedir. Diğer bir ifade ile sigortalılık sürelerinin değerlendirilmesinde isteğe bağlı sigortalılık süresi eski ifade ile Bağ-Kur'lu süre olarak dikkate alınacaktır.

Kanunda, isteğe bağlı sigortalılık hakkından yararlanma açısından, yaş sınırına ilişkin hükme yer verilmediği görülmektedir. Ancak, yaşlılık aylığına hak kazanmak için kanunda aranılan sigortalılık süresinin tamamlanması gerekmektedir.

Bu düzenleme 01.10.2008 tarihinden geçerli olmak üzere uygulanacaktır. Bu düzenlemeden yararlanabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması gerekmektedir.

DEVLET MEMURLARI HAKKINDA UYGULANAN HÜKÜMLER

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlüğünden (01.10.2008 tarihinden) sonra ilk defa kamu görevlisi olarak göreve giren ve bu görevlerinden ayrılarak isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler hakkında da yukarıdaki şekilde işlem yapılması zorunlu görülmektedir.

Ancak, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlüğünden (01.10.2008 tarihinden) önce kamu görevlisi olarak görev yapan veya yapmış olanlar hakkında ise, 5510 sayılı Kanunun Geçici 4 üncü maddesi hükmünün uygulanması gerekecektir.

Anılan madde hükmü şu şekildedir:

"Bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır ve bu maddenin uygulanmasında mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri ayrıca dikkate alınır."

Bu düzenleme sonucunda gerek 5434 sayılı Kanunun 12 nci maddesi uyarınca isteğe bağlı iştirakçilik gerekse diğer hükümlerine göre de ilgi devamları açısından 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabi olacakları görülmektedir.

MEMURLAR AÇISINDAN GENEL BİR DEĞERLENDİRME

- 1 Ekim 2008'den sonra işe girecek memurların isteğe bağlı emekli olabilmesi için aranan şartlar çok daha uygundur. Şuan çalışan bir memurun isteğe bağlı emeklilikten yararlanabilmesi için 10 hizmet yılını doldurmuş olması gerekmektedir. İşte bu şart 1 Ekim 2008'den sonra işe girecekler için ugyulanmayacaktır.

- 1 Ekim 2008'den önce memuriyete girmiş olanlar hakkında geçici 5. madde hükmü uygulanacaktır. Buna göre de bir memurun isteğe bağlı emeklilikten yararlanabilmesi için 10 hizmet yılını tamamlamış olması gerekmektedir. Memur olarak çalışanlarla ilgili geniş açıklama için tıklayınız.